TİCARİ, ZİRAİ VE SERBEST MESLEK KAZANCI DIŞINDA GELİR ELDE EDİP DE BU GELİRLERİNİ BEYAN ETMEYENLERİN MATRAH ARTIRIMI

 

 

I- GİRİŞ

6111 sayılı Torba Yasa’nın sağladığı avantajlardan biri de elde ettiği kira, değer artış kazancı, temettü ve kâr payı geliri ile off-shore veya yurt dışı gelirlerinin tamamını ya da birkaçını beyan etmeyenlere sağlanan, matrah artırımı yoluyla cezalı vergi uygulamasından kurtulma imkanı.

Söz konusu kişilerin, beyan dışı bıraktıkları gelir türüne göre, Yasa ile belirlenen asgari matrahlar üzerinden matrah beyanında bulunmaları halinde, beyan dışı bıraktıkları gelirin tutarı ne olursa olsun, ilgili yıllara ilişkin olarak vergi incelesi, dolayısıyla cezalı vergi ödemeleri söz konusu olmayacak.

Bu makalede; ticari, zirai ve serbest meslek kazancı dışında beyana tabi gelir elde etmiş olup da bu gelirlerinin tamamını veya birkaçını beyan etmeyenlere ilişkin matrah artırımı konusu açıklanmaya çalışılmıştır. 

 

II- SADECE KİRA GELİRİ ELDE EDİP BU GELİRİNİ BEYAN ETMEYENLER

Özellikle yüksek tutarda kira geliri elde edip de bu gelirini beyan etmeyenler açısından büyük bir fırsat söz konusu. Torba Yasa’ya göre sembolik bir ödeme yaparak, korkulu rüya görmekten kurtulmak mümkün olabilecek.

Örneğin; geliri sadece kira gelirinden oluşan ve 2006 yılında 100 bin, 2007 yılında 110 bin, 2008 yılında 120 bin ve 2009 yılında 200 bin TL konut kira geliri elde ettiği halde bu gelirlerini vergi dairesine beyan etmemiş olan bir kişi, toplam 1.732,80 TL vergi ödediğinde, kendisine 2006-2009 yılları kira gelirleri için cezalı tarhiyat yapılmayacak(1).

Sadece kira geliri elde edipte bu gelirini beyan etmeyenlerin 6111 sayılı Yasa’nın matrah artırımı hükümlerinden yararlanmak suretiyle beyan etmeleri gereken matrah ve karşılığında ödemeleri gereken vergi tutarları Tablo-I’de gösterilmiştir.

 

 

III- DİĞER GELİRLERİNİ BEYAN ETMEYENLER

A- GAYRİMENKUL SATIŞ KAZANCINI BEYAN ETMEYENLER

Gayrimenkullerin, edinme (iktisap) tarihinden itibaren 5 yıl (1 Ocak 2007’den önce edinilenlerde 4 yıl) içinde satılması halinde, bundan doğan kazanç ‘değer artışı kazancı’ olarak gelir vergisine tabi.

Torba Yasa, 2006-2009 yıllarında gayrimenkul satıp, beyan edilmesi gereken değer artış kazancı elde edip de bu gelirini beyan etmeyenlere de kira geliri elde edenlerden biraz fazla olsa da Tablo-II’de gösterilen matrahları beyan ettiklerinde, 2006-2009 yılları vergi incelemesinden, dolayısıyla cezalı vergi ödemekten kurtulma imkanı sağlıyor.

Örneğin 2009 yılında satılan bir gayrimenkulden elde edilen kazanç ister 100 bin, ister 10 milyon lira olsun, 1.630 TL ödendiğinde, söz konusu kazanç için cezalı vergi ödeme durumu ortadan kalkacak.

B- OFF-SHORE VEYA YURT DIŞI BANKALARDAN ELDE EDİLEN FAİZ GELİRİNİ BEYAN ETMEYENLER

Off-shore veya yurt dışındaki banka hesaplarından faiz ve benzeri gelir elde edenlerin, bu gelirlerini Türkiye’de beyan edip, gelir vergisi ödemeleri gerekiyor (GVK md. 85).

Bu kişiler, Torba Yasa’dan yararlanarak 2006, 2007, 2008 ve 2009 yılları ya da bunlardan diledikleri yıl için matrah artırımında bulunup Tablo-II’de gösterilen matrahları beyan ettiklerinde, 2006-2009 yılları vergi incelemesine tabi tutulmayacaklar.

Yurt dışında parası olanlar, ülke sınırlaması olmaksızın, hangi ülkede olursa olsun paralarını Türkiye’ye getirebilecekler.

Olay yalnızca yurt dışında parası bulunanlarla sınırlı değil. 2006-2009 döneminde yurt dışından elde ettiği kazancını Türkiye’de beyan etmeyenler on milyonlarca dolar kazanmış olsalar dahi Tablo-II’de gösterilen matrahları beyan ettiklerinde, o yıllar için kendilerinden başka bir vergi ya da ceza istenmeyecek(2).

C- HİSSE SATIŞKAZANCINI BEYAN ETMEYENLER

Hisse senedine bağlanmamış veya ilmühaber bastırılmamış anonim şirket ortaklık hisseleri ile limited şirket ortaklık payları, kaç yıl elde bulundurduktan sonra satılmış olursa olsun, elde edilen kazanç, ilgili yıl için belirlenen istisna tutarını aşarsa, değer artış kazancı olarak beyan edilmesi gerekiyor (GVK mük. md. 80/4). 

Hisse senedine bağlı ya da ilmühaber bastırılmış anonim şirket hisselerinin ise edinme tarihinden itibaren iki yıl içinde elden çıkarılması halinde elde edilen kazanç vergiye tabi (GVK mük. md. 80/1).

2006-2009 yıllarında anonim şirket hissesi veya limited şirket ortaklık payı satan bir kişi, milyonlarca lira kazanmış olsa dahi, kazancın elde edildiği yıl için Tablo-II’de gösterilen tutarda matrah beyanında bulunduğunda, söz konusu kazancı ile ilgili olarak cezalı vergi ödemek zorunda kalmayacak.

D- ÜCRET GELİRİNİ BEYAN ETMEYENLER

Birden fazla işverenden ücret geliri elde edip de birden sonraki işverenden elde ettiği ücret geliri, ücretin elde edildiği yıl için belirlenen beyan sınırı aşanların birinci işverenden aldıkları ücret de dahil olmak üzere ücretlerini yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmeleri gerekiyor(3).

Ayrıca, yıl içinde stopaj yoluyla vergilendirilmemiş olan ücretlerin de beyan edilmesi gerekiyor.

İşte ücret gelirini beyan etmek zorunda olup da beyan etmemiş olanlar da ücretin elde edildiği yıl için Tablo-II’de gösterilen tutarda matrah beyanında bulunmaları halinde, beyan etmediği ücret geliri ile ilgili olarak cezalı vergi ödemek zorunda kalmayacak.

 

IV- BEYAN EDİLECEK MATRAH VE ÖDENECEK VERGİ

Beyan etmediği geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olanların beyan edecekleri matrahlar ile karşılığında ödeyecekleri vergi tutarları yıllar itibariyle Tablo-I’de gösterilmiştir.

Ticari ve zirai kazanç ile serbest meslek kazancı dışında kalan ücret, değer artış kazancı, arizi kazanç ve menkul sermaye iradı (bu kazanç ve iratların birkaçının elde dilmiş olması hali dahil) gibi kazanç ve iratların beyan edilmemiş olması halinde, beyan edilecek matrahlar ile karşılığında ödenecek vergi tutarları ise yıllar itibariyle Tablo-II’de gösterilmiştir.

 

Tablo-I:    Sadece Gayrimenkul Sermaye İradından Oluşan Gelirini Beyan Etmemiş Olanlarda Matrah Artırımı
Yıllar	Bildirilecek Matrah	Uygulanacak Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2006	1.910,00	%20	382,00
2007	2.064,00	%20	412,80
2008	2.244,00	%20	448,80
2009	2.446,00	%20	489,20
Toplam	8.664,00		1.732,80

 

Tablo-II:      Ticari ve Zirai Kazanç ile Serbest Meslek Kazancı Dışındaki Gelirini Beyan Etmemiş Olanlarda Matrah Artırımı
Yıllar	Bildirilecek Matrah	Uygulanacak Vergi Oranı	Ödenecek Vergi
2006	6.370,00	%20	1.274,00
2007	6.880,00	%20	1.376,00
2008	7.480,00	%20	1.496,00
2009	8.150,00	%20	1.630,00
Toplam	28.880,00		5.776,00

 

V- BEYAN VE ÖDEME

Beyan etmedikleri gelirleri için matrah artırımında bulunacakların kendileri veya kendilerini temsile yetkili kişilerce, 2 Mayıs 2011tarihine (bu tarih dahil) kadar ikametgahlarının bulunduğu yer vergi dairesine başvurmaları gerekiyor.

Söz konusu kişiler, elektronik ortamda beyanname vermek zorunda olmadıklarından, matrah bildirimlerini kağıt ortamında verebileceklerdir.

Beyan edilen matrah üzerinden hesaplanacak vergi tutarı 31 Mayıs 2011 tarihine kadar peşin ödenebileceği gibi, ilk taksit Mayıs 2011 ayından başlamak üzere, ikişer aylık dönemler halinde 18 eşit taksitte 36 aya kadar vadeyle ödenebilecek.

Taksitle ödemenin tercih edilmesi halinde, tercih edilen taksit sayısı beyan aşamasında belirtilecek olup;

– 6 eşit taksit için taksit tutarı 1.05,

– 9 eşit taksit için taksit tutarı 1.07,

– 12 eşit taksit için taksit tutarı 1.10,

– 18 eşit taksit için taksit tutarı 1.15

katsayısı ile çarpılmak suretiyle ödenecek taksit tutarı hesaplanacaktır.

 

VI- SONUÇ

2006-2009 döneminde ticari, zirai ve serbest meslek faaliyeti dışında gayrimenkul alıp 5 yıl (01.01.2006’dan önce iktisap edilenlerde 4 yıl) içinde satanlar, limited şirket ya da anonim şirket hissesi satanlar, kâr payı, kira ve birden fazla işverenden ücret geliri elde edip bu gelirlerini (bu kazanç ve iratların birkaçının elde dilmiş olması hali dahil) beyan etmeyenler, beyan etmedikleri gelir tutarı ne olursa olsun, tablolarda gösterilen matrah tutarlarını beyan etmeleri halinde, vergi incelemesine muhatap olmayacaklar.

Beyan edilen matrahlar üzerinden hesaplanan vergi 31 Mayıs 2011 tarihine kadar peşin ödenebileceği gibi, 18 eşit taksitte 36 aya kadar vadeyle ödenebilecek.