I- GİRİŞ :        

 

         1- Öncelikle iş kazası ve meslek hastalığının ilgililere bildirilmesi ve bildirim süreleri.

 

         2- İş kazası ve meslek hastalığının tanımı.

 

         3- Hangi kazalar iş kazasıdır. Bir kazanın iş kazası sayılıp sayılmayacağının belli başlı başlıca şartları nelerdir.

 

         4- Mesai haricinde ve işyeri dışında meydana gelen kazalardan hangileri iş kazası sayılmaktadır.  

 

         3- İş kazasının süresinde bildirilmemenin cezası ve yaratacağı sonuçlar nelerdir.          

 

II- İş Kazaları ile ilgili kısa bir istatistiki ilgi :

 

Türkiye’de iş kazaları ve meslek hastalıklarından dolayı her yıl binlerce işçi ölmekte ve bunun sonucunda nice ocaklar sönmektedir.

 

İş kazaları ile ilgili olarak SSK tarafından yapılan istatistik bilgilerine göre, Ülkemizde her 6 dakikada bir iş kazası olmakta ve her 5 saatte bir işçi hayatını kaybetmektedir. Bunun anlamı şudur: Yaşamını idame ettirmek veya çocuklarının geçimini sağlamak için sabah evinden çıkıp işe giden  3-4 işçiden birisi akşam evine dönememekte ve iş kazası sonucu hayatını kaybetmektedir.

 

İş kazalarıyla ilgili son dört yılın aşağıda yazılı bulunan bu korkunç tablosuna bakalım:

 

Yıllara Göre Meydana Gelen İş Kazaları ve Ölümler :

                                           

Yıllar	İş Kazası	İş Kazası Sonucu Ölüm
2004	93.830	841
2005	73.923	1.072
2006	79.027	1.592
2007	80.602	1.043

 

 

 

         III- İş Kazasının Bildirimi Ve Bildirim Süreleri:          

 

         a) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık SigortasıKanununun 4/a  bendine göre hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan (işçilerin) sigortalılarıniş kazası geçirmeleri halinde işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, işyerinin tescilli bulunduğu Sosyal Güvenlik Kurumunun (SSK) müdürlüğüne en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde,  

 

         b) Ülkemiz ile Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerin götürdükleri Türk işçilerinin yurt dışında iş kazası geçirmeleri halinde, işvereni tarafından kazanın olduğu ülkelerdeki yerel kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma ise en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde,

 

         c) 5510 sayılı Kanunun (b) bendi kapsamında, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan sigortalıların (Eski Bağ-Kur’lular) iş kazası geçirmeleri halinde, bir ayı geçmemek şartıyla kendisi tarafından geçirdiği iş kazasına ilişkin rahatsızlığının bildirimine engel olmadığı günden sonraki üç iş günü içinde,

 

         Sosyal Sigortaİşlemleri Yönetmeliğinin ekinde bulunan  (Ek-7) İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu ile Internet ortamında Kuruma bildirmek veya doğrudan ya da iadeli taahhütlü  posta yoluyla  göndermek zorundadır. ( 5510/13 ve SSİY 38. Md.)

 

         d) Yukarıda belirtilen bildirimlerin dışında ayrıca, 4857 sayılı İş Kanunu gereğince işverenler, işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iki iş günü içinde yazı ile işyerinin tescilli bulunduğu  Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar. (4857/77. Md.)

 

         İş kazasını iki iş günü içinde ilgili ÇSGB bölge müdürlüğüne bildirmeyen işveren, 904,00 Tl  para cezası ödemek zorunda kalacaktır.  (4857/105 Md.)

 

         IV- İş Kazasının Tanımı Ve Kapsamı:

 

         5510 sayılı Kanuna göre iş kazasının tanımı şöyledir:

 

A- Bir hizmet akdi ile işveren tarafından çalıştırılan işçilerle  ilgili iş kazası:

 

           1) İşçinin, işyerinde bulunduğu sırada, işçi kaza anında çalışsın, çalışmasın, mesai dahilinde olsun, olmasın, işyerinde olması yeterli ve aranan tek şarttır.

 

           2) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,

 

           4) Emziren kadın sigortalının, iş mevzuatına tabi olup olmadığına bakılmaksızın yine bu mevzuatta belirtilen sürelerde çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

 

           5) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,

 

           meydana gelen kazalar,

 

B- 5510 sayılı Kanunun (b) bendi kapsamında, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan sigortalıların (Eski Bağ-Kur’luların)  iş kazası:

 

           1) İşyerinde bulunduğu sırada ve yürütmekte olduğu iş nedeniyle işyeri dışında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaylar, İŞ KAZASI  olarak sayılmaktadır.

 

          V- Meslek hastalığının tanımı ve kapsamı:

 

         Sigortaİşlemleri Yönetmeliğine göre meslek hastalığı,  5510 sayılı Kanunun  4/ a  ve b bentleri kapsamındaki sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleri olarak tanımlanmıştır,

 

          Meslek hastalığının Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi, iş kazasının bildirimi ile ilgili  usul ve esaslara ve aynı sürelere tabi olup, keza yasal bir zorunluluktur.

 

 

 

VI- İş Kazası ve Meslek Hastalığının Bildirilmemesi sonucu Sorumluluk:            

 

           1- İşyerinde meydana gelen iş kazasını en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde, işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, Kurumca işverenden tahsil edilecektir.

 

           2- Çalışma mevzuatında sağlık raporu alınması gerektiği belirtilen işlerde, böyle bir rapora dayanılmaksızın veya eldeki rapora aykırı olarak bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılan sigortalının, bu işe girmeden önce var olduğu tespit edilen veya bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılması sonucu meydana gelen hastalığı nedeniyle, Kurumca sigortalıya ödenen geçici iş göremezlik ödeneği Kurumca işverenden tahsil edilecektir.

 

3- İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırıbir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine  kanun gereğince yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanacak gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca işverenden tahsil edilecektir.

 

           VI- Sonuç  

 

           Çalışma yaşamı devam ettiği sürece, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını tamamen ortadan kaldırmak ve yok etmek elbette mümkün değildir. Ancak, Ülkemizde meydana gelen iş kazalarının % 80’inin, verilecek işgüvenliği eğitimleri ile ve alınacak çok basit önlemlerle önlenebileceği, herkes tarafından kabul edilen ortak bir görüştür.

 

           İş kazalarını önlemeye çalışmak tüm işverenler için hem insani bir görev ve hem de yasal bir zorunluluktur. Bu insani ve yasal zorunluluğa tam uyulduğu taktirde, işçi de işveren de top yekun Ülkemiz de kazançlı çıkacaktır.

 

Kaynak:www.MuhasebeTR.com