I- GİRİŞ

Ülkemizde vatandaşlarımıza daha kaliteli ve hızlı kamu hizmeti sunabilmek amacıyla e-Dönüşüm Türkiye Projesi oluşturulmuştur. Söz konusu projenin yerine getirilmesi amacıyla 2003/Mart döneminde Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı bünyesinde,  e-devlet projeleri ve uygulamaları kapsamında bilgi ve iletişim teknolojileri yatırımlarını değerlendirmek üzere Bilgi Toplumu Dairesi kurulmuştur. Bu bağlamda oluşturulan ‘Bilgi Toplumu Stratejisi’ 2006-2010 eylem planında 56 numaralı ‘Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sistemi’ adlandırılan eylem belirlenmiştir. Söz konusu eylem ile ilgili Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yayınlanan ‘Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sisteminin Ticaret Sicili Memurluklarında Uygulanması Hakkında Tebliğ’(1) düzenlenmiştir. Yazımızda ise söz konusu Tebliğ hükümleri dikkate alınmak suretiyle Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sistemi ayrıntılı bir biçimde açıklanmıştır.

II- MERKEZİ TÜZEL KİŞİLİK BİLGİ SİSTEMİNİN OLUŞTURULMASI SÜRECİ

► Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sistemi ilk olarak yayımlanan e-Dönüşüm projesi bilgi toplumu stratejisi(2) 2006-2010 eylem planında yer almıştır. Söz konusu eylem planı çerçevesinde hazırlanan ve Ekim 2009 tarihinde yayımlanan 4 no.lu değerlendirme raporunda(3) yer alan 56 no.lu eylem ‘Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sistemi’ olarak adlandırılmıştır.

►Raporda 56 no.lu eylem ile ilgili yapılan çalışmalar aşağıdaki gibi belirtilmiştir.

‘Projenin analiz, tasarım ve kodlama çalışmaları tamamlanmıştır. Yüklenici firma tarafından 04.03.2008 tarihinde geçici kabul işlemleri yapılmıştır. Projenin kesin kabul ön inceleme işlemleri kapsamında 15-16 Mayıs 2008 tarihlerinde Polatlı Ticaret Sicil Memurluğu’nda, 11-13 Haziran 2008 tarihlerinde İstanbul Ticaret Sicil Memurluğu’nda saha çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Saha çalışmalarında ve İstanbul Ticaret Odası tarafından uygulama konusundaki istek ve önerilerin uygulamaya aktarılma çalışmala

rı tamamlanmıştır. 26.11.2008-27.11.2008 tarihlerinde veri eşleştirme işlemleri testleri yapılmıştır. 24.12.2008 tarihi itibariyle Muayene Kabul Komisyonunca projenin kesin kabul işlemleri tamamlanmıştır.’

► Raporda 56 no.lu eylem ile ilgili olarak çözüm önerileri aşağıdaki gibi belirtilmiştir.

‘Yeni Türk Ticaret Kanun Tasarısının 24. maddesinde yapılan değişikliğin TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilmesi ile ticaret sicili kayıtlarının elektronik ortamda tutulmasına ilişkin usul ve esasların Tüzükte gösterileceği, bu kayıtlardan tescil ile ilan edilmesi gereken içeriklerin Bakanlık ve TOBB bünyesinde oluşturulacak merkezi ortak veri tabanında düzenli olarak depolanacağı ve elektronik ortamda sunulacağı hükmü getirilmiştir.’

III- MERKEZİ TÜZEL KİŞİLİK BİLGİ SİSTEMİ UYGULAMA SÜRECİ

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan ve yürürlüğe giren ‘Merkezi Tüzel Kişilik Bilgi Sisteminin Ticaret Sicili Memurluklarında Uygulanması Hakkında Tebliğ’(4) (İçticaret 2010/1) ile oluşturulacak bilgi sistemi üzerinden Ticaret Sicili Memurluklarınca yapılan tescil, tadil ve terkin işlemlerine ilişkin kayıtların elektronik ortamda merkezi bir sistemde tutulmasına ve sicil işlemlerinin çevrimiçi (online) yapılmasına ilişkin uygulama esasları belirlenmiştir.

Söz konusu uygulamadan yararlanmak isteyen mükelleflerin izleyecekleri yol anılan tebliğ hükmüne göre aşağıdaki gibi belirlenmiştir.

► Türk Ticaret Kanunu hükümlerine uygun olarak ticari işletme veya şirket kurmak isteyen kişiler Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca hazırlanan Merkezi Tüzel Kişilik (MTK) Sistemi(5)  üzerinden alınacak kullanıcı adı ve şifre ile başvurularını yapabileceklerdir. Merkezi Tüzel Kişilik (MTK) Sistemine www.icticaret.gov.tr adresinden ulaşılabilir.

►Türk Ticaret Kanunu hükümlerine uygun olarak ticari işletme veya şirket kurmak isteyen kişiler 15.01.2004 tarih ve 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu kapsamındaki nitelikli elektronik sertifikanın kullanılması suretiyle her türlü kuruluş işlemini yapabileceklerdir.

►Kuruluş dışındaki ticaret sicili işlemlerine ilişkin başvurular ise sadece nitelikli elektronik sertifikanın kullanılması suretiyle yapılacaktır.
                    ↓

►Türk Ticaret Kanunu’nun 30 ve Tüzüğün 31. maddelerinde belirtilen ilgililer tarafından, MTK sistemi üzerinde yapılan başvuruyu müteakip yürürlükteki mevzuatın öngördüğü süre içerisinde gerekli belgelerle birlikte ticaret sicili memurluğuna başvurulması gerekmektedir.

                    ↓

► Türk Ticaret Kanunu’nun 30 ve Tüzüğün 31. maddelerindebelirtilen ilgililer tarafından Sistem üzerinden yapılan müracaat sonrasında yürürlükteki mevzuat gereği istenilen evrakla birlikte ilgili ticaret sicili memurluğuna yapılacak başvuruyu müteakiben memurluklar gerekli evrağı ve Sistemde yer alan bilgileri kontrol ettikten sonra tescil işlemine nitelikli elektronik sertfikalarını (Web tarayıcılarına, akıllı kartlara ya da token’lara yüklenmiş) kullanmak suretiyle onay verecektir.

                    ↓

► Ticaret Sicili Memurluğu’nca yapılan tescil işlemi sonrasında kuruluşu gerçekleştirilen firma için sistem üzerinde üretilen bir MTK numarası(6) verilecektir. Merkezi Tüzel Kişilik (MTK) sistemine kayıtlı bütün tüzel kişilikler, ticaret sicili işlemlerinde MTK numarasını kullanmak zorundadır.

►Gerçek kişi tacirler ise T.C. kimlik numaraları ile işlem yapabileceği gibi, sistemden aldıkları MTK numarasını da kullanabilecektir.