Özürlüler, sosyal güvenlik mevzuatımızda ayrıcalıklı kılınmış ve diğer sigortalılara göre daha kolay koşullarla emekli olabilmeleri sağlanmış olup özürlülerin emekliliğinde yaş koşulu aranmamaktadır.

 

Sakatlık nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış durumda olan özürlü sigortalıların yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin uygulama 06/08/2003 tarihinde değiştirilmiştir.

 

Buna göre 06/08/2003 tarihinden önce sigortalı olanlarla, 06.08.2003 tarihinden sonra sigortalı olanların özürlü emekliliği aşağıdaki koşullarla olabilecektir.

 

İLK DEFA 06/08/2003 TARİHİNDEN ÖNCE SİGORTALI OLANLAR  

                                                                 

06/08/2003 tarihi itibariyle Sigortalılık Süresi	I. Derece Sakatlar	II. Derece Sakatlar	III. Derece Sakatlar
12 yıl ve daha fazla sigortalılık süresi bulunanlar	15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün	15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün	15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün
9 yıldan fazla 12 yıldan az sigortalılık süresi bulunanlar	15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün	15 yıl 8 ay sigortalılık süresi ve 3680 gün	16 yıl sigortalılık süresi ve 3760 gün
6 yıldan fazla 9 yıldan az sigortalılık süresi bulunanlar	15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün	16 yıl 4 ay sigortalılık süresi ve 3760 gün	17 yıl sigortalılık süresi ve 3920 gün
3 yıldan fazla 6 yıldan az sigortalılık süresi bulunanlar	15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün	17 yıl sigortalılık süresi ve 3840 gün	18 yıl sigortalılık süresi ve 4080 gün
3 yıldan az sigortalılık süresi bulunanlar	15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün	17 yıl 8 ay sigortalılık süresi ve 3920 gün	19 yıl sigortalılık süresi ve 4240 gün

 

 

   

İLK DEFA 06/08/2003 TARİHİNDEN SONRA SİGORTALI OLANLAR  

                         

	I. Derece Sakatlar	II. Derece Sakatlar	III. Derece Sakatlar
06/08/2003 tarihinden sonra sigortalı olanlar	15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün	18 yıl sigortalılık süresi ve 4000 gün	20 yıl sigortalılık süresi ve 4400 gün

 

 

ÖZÜRLÜ BABASININ VERGİ İNDİRİMİ

   

Özürlü hizmet erbabı ve serbest meslek erbabı ile bunların bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişilere sakatlık indiriminden yararlanma hakkı verilmiştir.

 

Sakatlık indirimi;

 

– Özürlü hizmet erbabı ile bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan hizmet erbabına,

 

– Özürlü serbest meslek erbabı ile bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabına,

 

– Basit usulde vergilendirilenlerden, tüccar ve ücretli durumuna girmeksizin, imalat, tamirat ve küçük sanat işleri ile uğraşan (ilk madde ve yardımcı malzeme müşteriye ait olarak faaliyet gösteren terzi, tamirci, marangoz gibi) özürlülere,

 

Uygulanmaktadır.

 

I. Derece Sakatlar (Çalışma gücünün asgari % 80’ini kaybedenler)     600 YTL

   

II. Derece Sakatlar (Çalışma gücünün asgari % 60’ını kaybedenler)    300 YTL

   

III. Derece Sakatlar (Çalışma gücünün asgari % 40’ını kaybedenler)   150 YTL

   

Olarak belirlenmiştir.

   

Sakatlık indirimi uygulamasında bakmakla yükümlü olunan kişi tabirinden; özürlü kişinin tabi olduğu çalışma mevzuatı veya bağlı bulunduğu sosyal güvenlik kurumunun mevzuatına göre bakmakla yükümlü sayılan anne, baba, eş ve çocukları anlaşılacaktır. Çocuklarda yaş sınırlamasına gidilmeksizin işlem yapılacaktır.

 

Bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan;

 

– Hizmet erbabı, çalıştığı işyerinden veya duruma göre kayıtlı olduğu sosyal güvenlik kuruluşundan aldığı özürlü kişiye ait sağlık karnesinin kimlik bilgilerini içeren sayfalarının bir örneğini,

 

– Serbest meslek erbabı, kayıtlı olduğu sosyal güvenlik kuruluşundan aldığı özürlü kişiye ait sağlık karnesinin kimlik bilgilerini içeren sayfalarının bir örneğini,

 

bakmakla yükümlü olduğuna dair belge olarak ilgili müdürlüklere verecektir.

 

Sakatlık indiriminden yararlanmak isteyenlerin bir dilekçe ve aşağıda belirtilen belgelerle birlikte; Vergi Dairesi Başkanlığı Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü’ne başvurması gerekmektedir.

   

Muhtelif yerlerden ücret alanlarda, sakatlık indirimi asgari geçim indiriminin uygulandığı ücret gelirine uygulanacaktır.

   

65 YAŞ AYLIĞI

   

        65 yaşını doldurmuş Yaşlılar ile 18 yaşından büyük Özürlüler ve Kanunen bakmakla yükümlü olduğu 18 yaşını tamamlamamış Özürlü yakını bulunan kimselere 2022 sayılı Kanunda belirtilen esaslara göre aylık bağlanmaktadır.

   

Kamuoyunda bilinen adıyla 65 yaş aylığı ile herhangi bir Sosyal Güvenlik Kurumundan gelir/aylık almayan ve 01/01/2008 itibariyle 1600×0,049486=79,18YTL tutardan daha az aylık ortalama geliri olan ‘Muhtaç’ Türk Vatandaşları yararlanabilmektedir.

   

2022 sayılı Kanuna göre; 01/01/2008 tarihi itibariyle 79,18 YTL’ne eşit veya daha fazla aylık ortalama gelir sağlayan yada gelir sağlaması mümkün olanlar muhtaç sayılmazlar ve kendilerine aylık bağlanmaz.

   

65 yaşını doldurmuş, herhangi bir Sosyal Güvenlik Kuruluşundan bir gelir veya aylık hakkından faydalanmayan vatandaşlarımızdan, her türlü gelirleri ile nafaka yükümlüsü yakınlarından sağladığı yada sağlayabileceği nafaka miktarının aylık ortalaması, muhtaçlık sınırının altında olan kimselere, muhtaçlık sınırı tutarında (01/01/2008 itibariyle 79,18YTL) ödenen aylıktır.  

Ancak, bu tutar özürlü yaşlılar için farklılık göstermektedir. 65 yaşını doldurmuş ilgili kişinin başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde özürlü (Özür derecesi %70 ve üzeri olanlar) ve herhangi bir Sosyal Güvenlik Kuruluşundan bir gelir veya aylık hakkından faydalanmaması halinde muhtaçlık sınırının %300’ü olan (01/01/2008 itibariyle) 237,54.-YTL tutarında ödenecektir.

   

Yukarıda açıklanan şartları taşıyan Türk Vatandaşları, aylık talepleri için üç adet belgelik fotoğrafları ve Nüfus Cüzdanları ile birlikte ikametgahlarının bağlı bulunduğu Defterdarlık veya Malmüdürlüklerine başvurmaları gerekmektedir.

   

İlgili Defterdarlık veya Malmüdürlüğü, söz konusu Kanunun uygulanmasına ilişkin Yönetmeliğin ilgili hükümleri doğrultusunda aylık talebinde bulunanlar hakkında, gerekli belgeleri düzenlenmesini müteakip Sosyal Güvenlik Kurumuna göndermektedirler.

   

SSK’LI MALUL EMEKLİLER ÖZÜRLÜ KADROSUNDA ÇALIŞABİLİR Mİ?

   

Malullük, çalışma veya meslekte kazanma gücünün kısmen veya tamamen kaybedilmesi nedeniyle sürekli bir gelir kaybına ve sağlık gideri artışına yol açmaktadır.

 

Sosyal Sigortalar Kanununa göre; malulen emekli olanlar, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışamazlar. Yani, hem maluliyet aylığını alıp hem de destek primi ödeyerek çalışmaları mümkün bulunmamaktadır. Yani, SSK’lı malul emekliler maluliyet aylıklarını almaya devam ederek özürlü kadrosunda çalışamazlar.

   

Bu şekilde SSK’lı olarak malulen emekli olanların bir hizmet akdine istinaden bir işyerinde çalışmaya başlaması durumunda, SGK’ndan aldıkları maluliyet maaşı kesilmektedir.

 

Bu durumdaki sigortalının, işten ayrıldıktan sonra tekrar SGK’na müracaat etmesi durumunda yapılacak kontrol muayenesinde, maluliyetin devam ettiğinin anlaşılması halinde ilave prim ödeme gün sayıları da dikkate alınmak suretiyle hesaplanan maluliyet maaşı, talep tarihini izleyen aydan itibaren ödenmektedir.

 

İşverenler, SGK’ndan malulen emekli olmuş bir kimseyi çalıştırmaları durumunda, diğer normal sigortalılar gibi sigortalı işe giriş bildirgesi düzenleyerek ilgili sigorta müdürlüğüne vermek ve normal oranlar üzerinden sigorta primine esas kazanç tutarlarını hesaplayarak diğer sigortalılarla birlikte ait olduğu ay prim ve hizmet belgesine dahil edilerek SGK’na bildirmek zorundadırlar.

 

 

YAHYA ARIKAN