I- GİRİŞ

213sayılı Vergi Usul Kanunu’nun([1]) mükerrer 227/2.maddesi ile, vergi kanunlarında yer alan muafiyet, istisna, yeniden değerleme, zarar mahsubu ve benzeri hükümlerden yararlanılmasını Maliye Bakanlığı’nca belirlenen şartlara uygun olarak yeminli malî müşavirlerce düzenlenmiş tasdik raporu ibraz edilmesi şartına bağlamaya, bu uygulamalara ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

Aynı Kanun’un 148. maddesinde, kamu idare ve müesseseleri, mükellefler veya mükelleflerle muamelede bulunan diğer gerçek ve tüzelkişilerin, Maliye Bakanlığı’nın veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların isteyecekleri bilgileri vermeye mecbur oldukları, 149.maddesinde ise, kamu idare ve müesseseleriile gerçek ve tüzel kişilerin, vergilendirmeye ilişkin olaylarla ilgili olarak Maliye Bakanlığı ve vergi dairesince kendilerinden yazı ile istenecek bilgileri belli fasılalarla ve devamlı olarak yazı ile vermeye mecbur oldukları hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca, 3568 sayılı SMMM ve YMM Kanunu’nun([2]) 12.maddesinde, yeminli malî müşavirlerin gerçek ve tüzelkişilerin veya bunların teşebbüs ve işletmelerinin malî tablolarının ve beyannamelerinin mevzuat hükümleri, muhasebe prensipleri ile muhasebe standartlarına uygunluğunu ve hesapların denetim standartlarına göre incelendiğini tasdik edecekleri, yeminli malî müşavirlerin tasdik edecekleri belgeler, tasdik konuları ile tasdike ilişkin usul ve esasların; gerçek ve tüzelkişilerin mükellefiyet şekilleri, iş kolları ve ciroları, döviz kazandırıcı işlemleri, ithalat ve ihracatları, yatırımın miktarları ve nevileri ile belgelerin ibraz edileceği merciler esas alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı’ncaçıkarılacak yönetmeliklerle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.

Bu yetkiye dayanılarak hazırlanan ‘Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Edecekleri Belgeler, Tasdik Konuları, Tasdike İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in([3]) 10. maddesinde; yeminli mali müşavirlere ilgililerce yaptırılacak tasdik hizmetinin tasdik sözleşmesine bağlanması ve sözleşme tarihinden itibaren 15 gün içinde bir örneğinin yeminli mali müşavirlerce Maliye Bakanlığı’na gönderilmesi zorunluluğu getirilmiş ve tasdik sözleşmesinde yer alması gereken hususlar belirtilmiştir.

Ayrıca, ‘Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in([4]) ‘Bildirim Mecburiyeti’ başlıklı 24. maddesinde;

Tarafların mesleki konularda yapacakları işler için sözleşme yapabilecekleri,

a) Defter tutmak,

b) Süreklilik arz eden müşavirlik hizmetinde,

c) İnceleme, tahlil ve denetim yapmak ve bunlarla ilgili rapor ve benzerlerini düzenlemek,

d) Yeminli Mali Müşavirlerin tasdik işlemleri,

çalışma konularında sözleşme yapılmasının zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır.

Öte yandan ‘Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavir Ücretlerinin Esasları Hakkında Yönetmelik’in([5])‘Ücret Sözleşmesi’ başlıklı 13. maddesinde; meslek mensubunun ücret sözleşmesinin yazılı şekilde yapılması ve belli bir meblağı kapsaması gerektiği, ücret sözleşmesine, yapılan hizmet karşılığı meslek mensubuna ortaklık payı verileceğine dair hüküm konulamayacağı ve ücret sözleşmesinin sözlü yapıldığının belirlenmesi durumunda, meslek mensubu hakkında disiplin cezası uygulanacağı, yabancı firmalarla sözleşmelerin yabancı dilde ve yabancı paralı yapılmasının mümkün olduğu ve bu takdirde; sözleşmenin yapıldığı andaki döviz kuruna göre tarifedeki en az ücret kontrolü yapılacağı açıklanmıştır.

Açıklanan Kanun maddesi ve yönetmelik hükümlerine göre, meslek mensuplarının sözleşme yapma zorunluluğu bulunmakta olup, meslek mevzuatına aykırı olarak meslek mensuplarınca sözleşme yapılmaksızın iş kabulü halinde disiplin kovuşturmasına maruz kalınabilecektir.

Tasdik sözleşmesinin düzenlenmesi ve bildirilmesine ilişkin usul ve esaslar, 11([6]), 28([7]) ve 31([8]) Seri No.lu SM, SMMM ve YMM Genel Tebliğleri ile 1 Sıra No.lu Yeminli Mali Müşavirlerin Tasdik Sözleşmelerine İlişkin Bildirimlerinin ve Sürekli Bilgi Verme Yükümlülüklerinin Elektronik Ortamda Yerine Getirilmesi Hakkında Genel Tebliği([9])ve 1 Sıra SayılıSirküleri’nde([10])açıklanmıştır.

Bu yazımızda, son durum itibariyle YMM tasdik sözleşmelerinin düzenlenmesi ve bunlara ilişkin bildirimlerinin elektronik ortamda yerine getirilmesi açıklanmaya çalışılacaktır.

II- YMM TASTİK SÖZLEŞMELERİNİN DÜZENLENMESİ

Yeminli mali müşavirlerce yapılacak tasdik hizmetlerine ilişkin yeminli mali müşavirlik tasdik sözleşmelerinin düzenlenmesi ve Maliye Bakanlığı’na gönderilmesinde aşağıda açıklanan hususların göz önünde bulundurulması gerekir.

1- Mükellefin ilgili dönem hesapları vergi incelemesine alınmış ise, söz konusu vergi incelemesi tamamlanmadan, inceleme dönemi ve inceleme kapsamındaki konularla ilgili olarak yeminli mali müşavirlik tasdik sözleşmesi ve tasdik raporu düzenlenmeyecektir.

2- İptal edilen sözleşmelerin, iptal tarihinden itibaren en geç 15gün içinde iptal gerekçesi ile birlikte Maliye Bakanlığı’na bildirilmesi gerekir.

3- Tasdik sözleşmelerinin bir örneği yeminli mali müşavirlik tasdik raporuna eklenecektir.

4- Tebliğ’in ekine uygun olarak düzenlenecek ‘Tasdik Sözleşmesi’nin I. bölümünde yer alan ‘Tasdik Konusu’ başlıklı sütun aşağıdaki şekilde kodlanacaktır. 

Önceki bölümde açıklanan 213sayılı VUK’un mükerrer 227/1-2bent hükmü, 3565 sayılı Kanun’un 12.maddesi ve Tasdik Yönetmeliği’nin 7.maddesi gereğince, YMM tasdik kapsamına alınan işlemler, Maliye Bakanlığı’nca yayımlanan Genel Tebliğler ile tespit edilmekte ve tasdik konusuna ilişkin işlem kodları belirlenmektedir. Bu kapsamda yayımlanan 11Seri No.lu SM, SMMM ve YMM Genel Tebliği ve tasdik kapsamına alınan işlemlere ait ve daha sonraki tarihlerde yayımlanan Genel Tebliğler ile belirlenen işlem kodları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

Tasdik Kodu	Tasdik Konusu İşlem
01	İhracatta KDV İadesi
02	Yeniden Değerleme
03	Değer Artış Fonunun Sermayeye Eklenmesi
04	Vakıf Muafiyeti
05	Kurumlar Vergisi İstisnası
06	Uluslar arası Taşımacılık KDV İadesi
07	Yatırım İndirimi
08	Araçlara İlişkin KDV İadesi
09	Temel Gıda Maddelerinde KDV İadesi-İndirimli Orana Tabi İşlemlerde KDV İadesi
10	Türkiye’de ikamet etmeyen yolculara ilişkin KDV iadesi
11	Uluslararası Kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmet. KDV iadesi
12	Tam Tasdik Raporu
13	Üretim Tasdik Raporu
14	Özel Tüketim Vergisi Sıfırlanmış Deniz Yakıtı Tespit Raporu
15	Yeminli Mali Müşavirlik Biyoetanol Üretim Tasdik Raporu
16	YMM’ lık Harmanlayıcılara Ait Biyoetanollu Benzin Faaliyet Tasdik Raporu
17	Yeminli mali Müşavirlik Gelir ve Kurumlar Vergisi İndirimi Tasdik Raporu
18	İhraç Malı Taşıyan Araçlara Motorin Teslimlerinde ÖTV. İstisnası Tasdik Raporu
19	Serbest Bölge Faaliyet Tasdik Raporu

KDV Kanunu’nun 13.maddesinde yer alan istisnaların her biri için ayrı tasdik kodu belirlenmediğinden, bu istisnaların tamamı, 08-Araçlara İlişkin KDV İadesi kodunda gösterilmesi gerekir. Ayrıca, temel gıda maddelerine ait KDV iadesi, indirimli orana tabi işlemlerde KDV iadesi olarak değişmiş, ancak bunun için ayrı bir tasdik kodu belirlenmediğinden, bu işlemler için de 09-Tasdikkodu kullanılması gerekir.

5- Şirket olarak faaliyet gösteren yeminli mali müşavirlerin düzenleyecekleri sözleşmelerde, tasdik sözleşmesinin II.bölümünde yer alan ‘Adı-Soyadı (Unvanı)’ sütununa yeminli mali müşavirlik şirketinin unvanının yazılması gerekir.

6- YMM tasdik hizmetlerinde, 11Seri No.lu Genel Tebliğ’de, müteselsil seri ve sıra numarası bulunan ve TÜRMOB tarafından bastırılan sözleşmelerin kullanılacağı belirtilmesine rağmen, İstanbul YMM Odası tarafından bastırılan sözleşmelerin de kullanıldığı görülmektedir.

7- Tasdik sözleşmeleri en az 2nüsha olarak düzenlenecek ve bir nüshası müşteriye verilecek, bir nüshası ise meslek mensubunda kalacaktır. Tasdik ücretinin, Maliye Bakanlığı tarafından her yıl için belirlenen asgari ücret tarifesinden aşağı olmaması gerekir. Belirlenen ücrete KDV dahil değildir. Damga vergisi hem asıl, hem de nüsha için ayrı ayrı hesaplanacak ve ne şekilde ödeneceği belirtilecektir.

III- TASDİK SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN BİLDİRİMLERİN VE BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜKLERİN ELEKTRONİK ORTAMDA YERİNE GETİRİLMESİ

VUK’un 148, 149 ve mükerrer 257. maddelerinin Maliye Bakanlığı’na verdiği yetkiye dayanılarak, bağlı oldukları meslek odasının çalışanlar listesine kayıtlı yeminli mali müşavirler için sürekli bilgi verme yükümlülüğünün elektronik ortamda yerine getirilmesine ilişkin olarak, 1Sıra No.lu YMM’lerin Tasdik Sözleşmelerine İlişkin Bildirimlerinin ve Sürekli Bilgi Verme Yükümlülüklerinin Elektronik Ortamda Yerine Getirilmesi Hakkında Genel Tebliğ’de yeni düzenleme yapılmıştır. Böylece, yeminli mali müşavirlerin 3568 sayılı SMMM ve YMM Kanunu ve diğer ilgili mevzuat çerçevesinde sürekli bilgi verme ödevlerini yerine getirmede gelişen bilgi işlem teknolojilerinden yararlanılması, bildirimlerin kolay, hızlı, ekonomik ve güvenilir bir şekilde idareye intikalinin sağlanması amaçlanmıştır.

A- KAPSAM

Bağlı oldukları meslek odasının çalışanlar listesine kayıtlı ve sürekli bilgi verme yükümlülüğü bulunan yeminli mali müşavirler, yapılan düzenleme gereğince elektronik ortamda internet vergi dairesine 1 Şubat 2008 tarihinden itibaren aşağıda belirtilen hususlarda bildirimde bulunacaklardır.

1- Tam Tasdik (Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin tasdiki) Sözleşmelerine ilişkin bilgiler.

2- Diğer sözleşme bilgileri (KDV İadesi, ÖTV, Ar-Ge İndirimi Tasdik Raporu, vs.)

3- Yeminli mali müşavirin kimlik bilgileri, şirket veya ortaklık halinde faaliyette bulunuluyorsa şirketin veya ortaklığın bilgileri ile ortakların bilgileri.

4- Yeminli mali müşavirin bürosunda veya YMM şirketinin bürosunda çalışanlar ait bilgiler.

B- BİLDİRİMLERİN GÖNDERİLMESİNDE UYULACAK USUL VE ESASLAR

Yeminli mali müşavirlerin, örneği 1Sıra No.lu Tebliğ’in ekinde yer alan ‘Sözleşme ve Bilgi Formlarının Elektronik Ortamda Gönderme Talep Formu ve Taahhütnamesi’nidoldurarak bizzat, yeminli mali müşavirlik şirketlerinde ise şirketin ortağı ve kanuni temsilcisi olan yeminli mali müşavirin bağlı bulundukları vergi dairelerine müracaat etmeleri gerekmektedir.

Bu şekilde talepte bulunan yeminli mali müşavirlere bağlı bulundukları vergi dairesince, müracaat anında sistemden üretilecek kullanıcı kodu, parola ve şifreyi ihtiva eden kapalı bir zarf verilecektir. Şifre zarfının yeminli mali müşavire tesliminde, ‘………… Vergi Dairesinin ……………….. vergi kimlik numaralı mükellefi yeminli mali müşavir …………..’ya/……………….yeminli mali müşavirlik şirketine bildirimlerini elektronik ortamda gönderebilmesi için kullanıcı kodu, parola ve şifreyi ihtiva eden zarf, kapalı olarak teslim edilmiştir.’ şeklinde bir ‘Teslim Tutanağı’ tanzim edilecek ve söz konusu tutanak yeminli mali müşavir ile vergi dairesi müdürü veya müdür yardımcısı tarafından tarih konulmak suretiyle imzalanacaktır. Tanzim edilen Teslim Tutanağı ile Talep Formunun birer örneği yeminli mali müşavirin tarh dosyasında muhafaza edilecektir. 

Ancak, yeminli mali müşavirler/yeminli mali müşavirlik şirketleri kendilerine daha önceden elektronik beyanname gönderme amaçlı verilen kullanıcı kodu, parola ve şifresinin olması halinde yeni bir kullanıcı kodu, parola ve şifre almayacak, mevcut bulunan şifre, bildirimlerin gönderilmesinde de kullanılacaktır.

C- SÖZLEŞMELERİN VE BİLGİ FORMLARININ ELEKTRONİK ORTAMDA GÖNDERİLMESİ

1- Sözleşmelerin Elektronik Ortamda Gönderilmesine İlişkin Usul ve Esaslar

a)Tam Tasdik Sözleşmelerinin Elektronik Ortamda Gönderilmesi

Gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ile eklerinin tasdikine ilişkin olarak hesap döneminin ilk ayı içinde düzenlenmiş olan tam tasdik sözleşmelerine ilişkin bilgiler, takip eden ayın son gününe kadar, süresinden sonra düzenlenen sözleşmelere ilişkin bilgiler ise, sözleşme tarihinden itibaren 15 gün içinde internet vergi dairesine, yeminli mali müşavirler tarafından elektronik ortamda girilmesi gerekir.

Ayrıca, yeminli mali müşavirler tarafından vergi idaresine verilecek tasdik raporlarına söz konusu sözleşmelerin birer örneğinin eklenmesi gerekmektedir.

b) DiğerTasdik Sözleşmelerinin Elektronik Ortamda Gönderilmesi

Yeminli mali müşavirlerle mükellefler arasında düzenlenen ve tam tasdik sözleşmesi dışındaki diğer tasdik sözleşmelerine ilişkin bilgilerin, sözleşmenin düzenlendiği tarihten itibaren 15gün içinde internet vergi dairesine yeminli mali müşavirler tarafından elektronik ortamda girilmesi gerekir.

Ayrıca, yeminli mali müşavirler tarafından vergi idaresine verilecek tasdik raporlarına söz konusu sözleşmelerin birer örneğinin eklenmesi gerekmektedir.

c) Tasdik İşlemlerinde İptal/Fesih EdilenSözleşmelerinin Elektronik Ortamda Gönderilmesi

Gerek tam tasdik konusunda ve gerekse tam tasdik dışındaki diğer konulardaki sözleşmelerin iptal ya da feshedilmesi durumunda, iptal/fesih tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde gerekçesi ile birlikte yeminli mali müşavirler tarafından internet vergi dairesine elektronik ortamda bildirimde bulunulacaktır.

d) Sözleşmelerin Vergi Dairelerine Gönderilmemesi

Tam tasdik ve diğer tasdik sözleşme bilgileri, açıklanan esaslar çerçevesinde elektronik ortamda gönderileceğinden ayrıca sözleşme örneklerinin bildirim amacıyla vergi dairesine ibrazına gerek bulunmamaktadır. Ancak, tam tasdik ve diğer tasdik sözleşme örnekleri ilgili meslek odasına ibraz edilecektir.

2- Sözleşmelerin Elektronik Ortamda Gönderilmesine İlişkin Vergi Dairesince Yapılacak İşlemler

Yeminli mali müşavirlerce düzenlenen tasdik raporu ilgili vergi dairesine ibraz edildiğinde, tasdike konu rapora ilişkin sözleşme bilgilerinin evvelce yeminli mali müşavirce elektronik ortamda sisteme girilip girilmediğine bakılacak, sözleşme bilgileri evvelce yeminli mali müşavirce sisteme girilmişse söz konusu tasdik raporu vergi dairesince kabul edilecektir.

Öte yandan, gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ile eklerinin tasdikine ilişkin olarak hesap döneminin ilk ayı içinde düzenlenmiş olan tam tasdik sözleşmelerine ilişkin bilgiler süresinden sonra elektronik ortamda gönderilmesi halinde, bu sözleşmeler süresinden sonra düzenlenmiş tam tasdik sözleşmesi olarak kabul edilecektir.

3- YMM Kimlik Bilgileri, Şirket veya Ortaklık Halinde Faaliyette Bulunuluyorsa Şirket veya Ortaklık Bilgilerinin, Ortaklar ve Büro Çalışanlarına İlişkin Bilgilerin Elektronik Ortamda Gönderilmesi

Söz konusubilgilerin; yeminli mali müşavirlerin işe başladıkları ayı takip eden ayın son gününe kadar elektronik ortamda internet vergi dairesine bildirilmesi gerekir. Ancak, bu bilgilerde değişiklik olduğu takdirde; bu değişiklik, değişiklik tarihinden itibaren 15 gün içinde yeminli mali müşavirler tarafından internet vergi dairesine elektronik ortamda bildirilecektir.

Öte yandan, söz konusu bilgilerin elektronik ortamda gönderilmesi uygulamasının yeni olması nedeniyle, öteden beri işe devam eden yeminli mali müşavirlerce, istenilen bilgiler 2008 yılının Şubat ayı içerisinde internet vergi dairesine elektronik ortamda bildirilmiştir.

4- Sözleşme ve Bilgi Formlarının Elektronik Ortamda Gönderilmesi

a) Ücretlerin Bildirilmesi

Yeminli mali müşavirlerin gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ile eklerinin tasdikine ilişkin olarak mükellefler ile düzenlenmiş oldukları tam tasdik sözleşmelerine ilişkin ücretin tam tutarının yeminli mali müşavirler tarafından sisteme girilmesi gerekir.

Önceki bölümde belirtilen ve tam tasdik sözleşmesi dışındaki diğer sözleşme bilgilerinin elektronik ortamda gönderilmesi aşamasında ücret sütunu boş bırakılarak bildirimde bulunulacaktır. Daha sonra düzenlenen tasdik raporunun vergi dairesince işleme konulması ve alınması gereken ücretin miktarının belirlenmesinin mümkün hale gelmesinden itibaren 15 gün içinde tasdik ücreti ve mükellefçe alınacak iade tutarı, internet vergi dairesine elektronik ortamda sözleşme bilgileri içine dahil edilmek suretiyle evvelce boş bırakılan bölüme ilişkin bilgiler tamamlanmış olacaktır.

b) Oda ve Adres Değişikliğinin Bildirilmesi

Yeminli mali müşavirlerin işyeri ve ikamet adreslerinin ve bağlı bulunduğu odalarının değişmesi halinde bu değişiklik, değişiklik tarihinden itibaren 15 gün içinde yeminli mali müşavirler tarafından internet vergi dairesine elektronik ortamda bildirilecektir.

5- Bildirimlerin Elektronik Ortamda Gönderilmesine İlişkin Diğer Hususlar

a) Sözleşmeleri ve bilgi formlarını elektronik ortamda gönderecek yeminli mali müşavirler vergi dairesince verilen kullanıcı kodu, parola ve şifreyi kullanarak http://www.gib.gov.tr/ adresi Internet Vergi Dairesi/Gelir – Kurumlar Vergi Dairesine girerek‘YMM Sözleşme Bilgileri’başlığınıseçecektir.

b) Öncelikle ‘YMM Büro Çalışanları Giriş Ekranı‘ aracılığıyla bilgi formlarının doldurulması gerekmektedir.

c) Sözleşme bilgilerinin girişi için ‘Sözleşme Bilgileri Giriş/Listele Ekranı’/ ‘Yeni Sözleşme Bilgisi Ekle’ başlığı seçilecektir. Gelen ekranda sözleşmeye ilişkin bilgiler doldurulduktan sonra ‘Kaydet’ tuşuna basılacaktır. Sözleşme girişleri yapılırken tasdik konusuna göre kontroller program tarafından yapılacak kullanıcı bu konuda uyarılacaktır. Hatalı giriş yapılan sözleşme bilgilerini güncelleme yanlış girilen sözleşmeyi iptal imkanı da bulunmaktadır.

d) Sözleşme bilgileri girişi, Gelir İdaresi Başkanlığının bilgisi dahilinde olan herhangi bir teknik arıza nedeniyle, öngörülen sürenin son gününe kadar yerine getirilememiş ise, Gelir İdaresi Başkanlığı’nca verilecek ek sürede bilgi girişi yapılabilecektir.

e) Yapılan bu düzenleme ile, 28Sıra No.lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği hükümleri ile getirilen yeminli mali müşavirlerin sürekli bilgi verme yükümlülüklerine ilişkin (1) ve (2)numaralı formların gönderilmesine ilişkin uygulama ile yine bu konudaki düzenlemeye yer veren 31 sıra No.lu SM, SMMM ve YMM Kanunu Genel Tebliği’nin ‘Bilgi Formları’na ilişkin 3. bölümü yürürlükten kaldırılmıştır. Böylece, 1 Şubat 2008 tarihinden itibaren söz konusu formlar düzenlenmemektedir([11]).

f) Önceki bölümlerde açıklanan bilgi verme yükümlülüğüne uymayan veya eksik ya da yanıltıcı bilgi verenler hakkında Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355.maddesi hükmüne göre([12])işlem yapılacaktır.  

 

 

 

Yazar:SüleymanTURAN*

E-Yaklaşım / Nisan 2010 / Sayı: 208