İHRAÇ KAYDIYLA YAPILAN TESLİMLERDE TECİL-TERKİN UYGULAMASI

I- GİRİŞ

İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından yapılan teslimlerde ait ihracatçılar katma değer vergisi ödemezler. Ödenmeyen katma değer vergisi önce tecil edilir, bahse konu mallar ihracatçıya teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde ihraç edilirse, tecil edilen vergi terkin olunur.

II- YASAL DÜZENLEME

İhracatta tecil-terkin uygulaması Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11/1-c maddesinde düzenlenmiş olup, söz konusu hükümler aşağıda yer almaktadır.

‘İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.

Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.

İhracatın yukarıdaki şartlara uygun gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 51. maddesine göre belirlenen gecikme zammıyla birlikte tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 48. maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir.

Tecil veya terkin edilen bu vergiler hakkında ihracatçılar bakımından bu Kanun’un 32. maddesi hükmü uygulanmaz.

İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilecek katma değer vergisi ihraç edilen mala ilişkin imalatçı satış bedeline göre hesaplanan vergiden imalatçı aleyhine matrahta meydana gelen değişikliğe ilişkin verginin düşülmesinden sonra kalan tutardan fazla olamaz. İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilmesi gereken katma değer vergisiihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra yapılır. İade veya tecil olunacak vergi miktarı mükellefin ilgili dönem beyannamesinde yer alan bilgiler mukayese edilmek suretiyle hesaplanır.

İhracatın mücbir sebepler veya beklenmedik durumlar nedeniyle üç ay içinde gerçekleştirilememesi halinde, en geç üç aylık sürenin dolduğu tarihten itibaren onbeş gün içinde başvuran ihracatçılara, Maliye Bakanlığı’nca veya Bakanlığın uygun görmesi halinde vergi dairelerince üç aya kadar ek süre verilebilir.’

Buna göre; imalatçılar tarafından, imal ettikleri mallarda ihraç edilmek kaydıyla ihracatçılara yapılan teslimler nedeniyle hesaplanan katma değer vergisi ihracatçılar tarafından ödenmeyecektir. İmalatçılar tarafından bu şekilde yapılan teslimlerde malın niteliği, cinsi, miktarı bakımından herhangi bir sınırlama söz konusu değildir. Ancak ihracatçıların imalatçılar dışındaki kişilerden (sektörel dış ticaret şirketleri, özel finans kurumları hariç) ihraç edilmek kaydıyla dahi olsa, satın aldıkları mallara ait katma değer vergisi için bu şekilde işlem yapılası mümkün değildir.

İhraç edecekleri malları katma değer vergisi ödenmeksizin teslim alan ihracatçıların, bu mallar için hesaplanan katma değer vergisini yani, ödemedikleri bu vergileri ilgili dönem beyannamelerine dahil ettirmeleri söz konusu değildir.

İmalatçılar tarafından bu kapsamda yapılan teslimlerle ilgili olarak düzenlenen faturalarda hesaplanan katma değer vergisi mal bedelinden ayrı olarak gösterilecektir. Ancak faturaya ‘3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun hükümlerine göre, ihraç edilmek şartıyla teslim edildiğinden, katma değer vergisi tahsil edilmemiştir.’ ibaresi yazılacaktır.

İmalatçılar tarafından ihraç edilmek şartıyla ihracatçılara yapılan teslimler nedeniyle tahsil edilmeyen bu vergi ilgili dönem beyannamesinin l numaralı tablosunda gösterilecektir. İmalatçılar bu kapsamdaki teslimleri için aylık katma değer vergisi beyannameleri dışında ayrıca bir beyanname vermeleri veya bildirimde bulunmaları, beyannameye belge eklemeleri söz konusu değildir. Tecil edilecek katma değer vergisi ise, beyannamenin 38. satırında gösterilecektir.

İlgili vergi daireleri, mükellef tarafından verilen bu beyannameler üzerine gerekli tarh işlemlerini yapacaklardır. Bu tarh işlemleri sonucunda mükellefin ödemesi gereken verginin çıkması halinde, bu miktardan ihracatçıya bu kapsamda teslim edilen mallara isabet eden kısmı tecil olunacaktır. Burada bahse konu olan tecil uygulaması özel bir düzenleme olup, tecil edilen bu tutarlar için başlangıçta 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 48. madde hükmü uygulanmayacaktır.

Bu şekilde teslim edilen malların teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde tecil edilen vergi terkin edilecektir. Ancak belli şartların varlığı halinde ek süre talebi söz konusu olabilecektir.

III- İHRAÇ KAYITLI MAL TESLİM EDEBİLECEK MÜKELLEFLER

İhraç kaydıyla mal tesliminde tecil-terkin uygulamasından başlangıçta sadece ‘imalatçılar’ yararlanabiliyorlardı. Bilahare yayımlanan Katma Değer Vergisi Kanunu Genel Tebliğleri işlem yapabilecekler kapsama ilaveler yapılmıştır.

Yapılan düzenlemelerle ihracatçılara ihraç kaydıyla mal teslimlerinde tecil-terkin yapılabilecek mükellefler şunlardır.

● İmalatçılar(1) tarafından ihracatçılara (Dış Ticaret Sermaye Şirketleri dahil) (KDVK md. l l/l-c),

● İmalatçılar tarafından Türkiye’de ikamet etmeyenlere döviz karşılığı satışlarda katma değer vergisi ihracat istisnası izin belgesine sahip mükelleflere (61 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği),

● Özel finans kurumlarınca ihracatçılara (62 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği),

● Gerçek usulde vergiye tabi mükelleflerce Sektörel Dış Ticaret Sermaye Şirketlerine (teslim edenin imalatçı ya da özel finans kurumu olma şartı aranılmamaktadır.) (62 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği),

● Gerçek usulde vergiye tabi mükelleflerce Dış Ticaret Sermaye Şirketlerine (teslim edenin imalatçı ya da özel finans kurumu olma şartı aranılmamakladır.) (27 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği),

● Geçici kabul ve dahilde işleme rejimi izin belgesi kapsamında ithal edilen ham veya yardımcı maddeler kullanılarak üretilen malların ihracatçılara (71 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği),

● Sektörel Dış Ticaret Şirketlerine 27 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği’nde tanımı yapılan imalatçı vasfını haiz olmayan ortakları ile imalatçı olup olmadığına bakılmaksızın ortakları dışındaki firmalarca (77 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği)

yapılan teslimler.

Bunlar dışında kalan teslimlerde ise ihraç kaydıyla yapılsalar dahi tecil-terkin sisteminin uygulanması söz konusu değildir.

Bilindiği gibi, 27 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği’nde, imalatçı olmayan mükelleflerin dış ticaret sermaye şirketlerine ihraç kaydıyla yaptıkları teslimler de tecil-terkin uygulaması kapsamına alınmıştır.

27 ve 62 Seri No.lu KDVK Genel Tebliğleri ile imalatçı tanımı kapsamına girmeyen mükelleflerin Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca ‘sektörel dış ticaret şirketi’ sayılan kuruluşlara ihraç kaydıyla yaptıkları teslimler ile özel finans kurumlarının ihracatçı firmalaraihraç kaydıyla mal teslimlerinin tecil-terkin uygulamasından yararlandırılması, Kanun’un 11/2. maddesinin Maliye Bakanlığı’na verdiği yetkiye dayanılarak uygun görülmüştür.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11. maddesinin 2. fıkrasının verdiği yetkiye dayanılarak, sektörel dış ticaret şirketlerinin ihraç ettiği mallan imalatçı olmayan ortaklan ile ortaklan dışındaki firmalardan alışında münhasıran 11. maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında işlem yapılması 77 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği ile uygun görülmüştür.

Buna göre, sektörel dış ticaret şirketlerinin ihraç edeceği malları, 27 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği’nde tanımı yapılan imalatçı vasfını haiz olmayan ortakları ile imalatçı olup olmadığına bakılmaksızın ortaklan dışındaki firmalardan alımında tecil-terkin uygulanması zorunludur.

IV- TECİL – TERKİN KAPSAMINA GİREN MALLAR

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11/1-c maddesinde düzenlenen tecil- terkin sistemi ile ilgili olarak yayımlanan 27 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği’nin 7. bölümündeki açıklamalara göre, ihracatçının ihraç kaydıyla satın aklığı malı değiştirmeden, başka bir deyişle imalatçının teslim ettiği şekilde ihraç etmesi gerekmekledir.

87 Seri No.lu KDVK Genel Tebliği’nde yer alan açıklamalara göre, ihraç edilecek mal ile bu malın eklentisi veya ayrılmaz, parçası niteliğindeki malların ihraç kaydıyla teslim edilmesi ve bunların ihracının tek bir mal olarak gerçekleştirilmesi halinde, asıl malın yanı sıra eklenti veya ayrılmaz parçası niteliğindeki malların yurt dışındaki müşteriye kesilen faturada ve gümrük beyannamesinde ayrıca yer almasına bağlı olarak tecil-terkin sistemi kapsamında işlem yapılması mümkündür. Bu şekilde gerçekleşen işlemlere ait gümrük beyannamelerinde ihracatçılara ihraç kaydıyla mal teslim eden imalatçı-tedarikçi firmaların isim ve unvanlarının yer alması gerektiği de tabiidir.

Yazar:MehmetTahirUFUK*

Yaklaşım / Haziran 2009 / Sayı: 198