Şükrü Kızılot   /  18 Eylül 2008

Çalışan emekliler ve emekli olmayanlar panikte


PANİĞİN nedeni, emekli aylıklarıyla ilgili…Çalışan emekliler soruyorlar; ‘1 Ekim’den itibaren, emekli aylığımız kesilecekmiş doğru mu?’ Doğru ise, işi bırakacaklarını belirtiyorlar.

Şu anda çalıştığı için emekliye ayrılmamış olanlar da panik halinde soruyorlar; ‘1 Ekim’den sonra işe başlayanlar, emekli aylıklarını alamayacaklarmış. Ne dersiniz, 1 Ekim’e kalmadan, emekli olalım mı?’

Sorular arka arkaya yağınca, anladım ki bu konuda kafalar iyice karışmış.

ÇALIŞAN EMEKLİLER

1) Kendi Adına İşyeri ya da Büro Açanlar ile Şirket Ortakları:

Şu anda, Bağ-Kur, SSK veya TC Emekli Sandığı’ndan emekliye ayrılıp, emekli aylığı alan milyonlarca kişi var. Bunlardan, Bağ-Kur’lu olmayı gerektiren bir faaliyette bulunan (bakkal, konfeksiyoncu, mobilyacı, kitapçı, kırtasiyeci, yedek parçacı, limited şirket ortağı, A.Ş yönetim kurulu üyesi, oyuncakçı, ayakkabıcı, lokantacı, tamirci, nakliyeci vb), emekliler var.

Bunlardan;

– Bağ-Kur emeklileri aylıklarının yüzde 10’u oranında,

– Diğer emekliler Bağ-Kur’un 12 gelir basamağının yüzde 10’u oranında (bu gün için 75 YTL) SGDP ödüyorlar.

1 Ekim 2008’den itibaren, bu emeklilerin tümü, aylıklarının yüzde 12’si oranında Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödeyecekler. Kesinti, 2009’da 13, 2010’da 14 ve 2015’ten itibaren yüzde 15 olacak.

Emekliler, 1 Ekim 2008’den itibaren de kendi adlarına bağımsız olarak çalışmaya devam ettiklerinde, emekli aylıklarını (SGDP kesildikten sonra) almaya devam edecekler.

2) Emekli Olduktan sonra SSK’ya Tabi Bir İşte Çalışanlar:

Emekli olup, SSK’lı olarak çalışanlar, şimdi olduğu gibi, 1 Ekim 2008’den itibaren de hem emekli aylıklarını hem de çalıştıkları yerden ücretlerini almaya devam edecekler. Ancak bu durumda olanların prim kesintileri artacak ve 1 Ekim 2008’den itibaren, prim oranları, yüzde 31 ile 36,5 arasında değişecek. Bunun 7.5’i çalışan emekliden, kalanı işverenden kesilecek.

Hemen belirtelim, bu olayda çalışanlar açısından değişen bir durum yani ilave yük yok. Mevcut durumda da çalışan emekliden yüzde 7.5 prim kesiliyordu. Burada, işçinin değil, işverenin ödeyeceği prim yüzde 1-6,5 arasında artmış olacak.

3) Emekli Olduktan Sonra Kamuda Çalışanlar:

Herhangi bir kurumdan (SSK, Bağ-Kur veya TC Emekli Sandığı’ndan) emekli aylığı almakta iken, kamu görevine başlayanların (çok özel istisnalar dışında) emekli aylıklarının tamamı kesilecek.

Daha önce de yazdığımız gibi, milletvekilleri, bu uygulamanın dikkati çeken istisnası oluyor. Anayasa’nın 86/2. maddesindeki özel hüküm nedeniyle, hem milletvekili maaşı hem de emekli aylığı alabiliyorlar.

Maalesef, ‘milletin vekili ile aslı arasında’ böyle bir fark var!..

EMEKLİ OLACAKLAR

1 Ekim 2008’den itibaren emekli olacakların da durumları yukarıdaki gibi olacak. Daha açık bir anlatımla, hem emekli aylıklarını alacaklar, hem de kendi adlarına gelir elde edebilecek veya ücretli çalışabilecekler. Örneğin; bir hakim ya da avukat, kamudaki görevinden emekliye ayrılıp, avukatlık bürosu açarsa, emekli aylığını da almaya devam edecek. Ancak, emekli aylıklarından yüzde 12 SGDP kesintisi yapılacak.

1 Ekim 2008 tarihinden itibaren, hayatlarında ilk kez sigortalı olanlar (yani bir sosyal güvenlik kurumuna prim ödeyenler), yıllar sonra emekli olup çalıştıklarında (örneğin 2070 yılında) emekli aylığı alamayacaklar. Bu aylıkları kesilecek.