I- GİRİŞ

25.02.2011 tarih ve 27857 (mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile trafik kazasına maruz kalan kişiler için önemli değişiklikler yapılmıştır. Makalemizde, söz konusu değişiklikler yapılmadan önce kazazedelerin karşılaştıkları sıkıntılar ortaya konularak, Kanun’la kazazedelere sağlanan kolaylıklar ve bunlardan yararlanma şartları hakkında bilgi verilecektir.

II- 25.02.2011 ÖNCESİ DURUM

13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 8. maddesinin (b) bendinin 4. fıkrasında ‘Üniversitelere bağlı hastanelerin ve diğer bütün resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının, acil olarak kendilerine getirilen trafik kazası geçirmiş kişilere, Sağlık Bakanlığı tarifesini uygulamak suretiyle, vermiş oldukları hizmetlerin bedelinin tamamını yükümlü sigorta şirketlerinden tahsil edeceği’ hüküm altına alınarak trafik kazası geçirmiş kişilerin tedavi giderlerinin hastaneler tarafından sigorta şirketlerinden tahsil edileceği belirtilmiştir.

Ancak, uygulama birçok sorunla karşılaşılmıştır. Kanun metninden anlaşılacağı üzere tedavi giderlerinin sigorta şirketlerinden tahsili öngörülmektedir. Söz konusu kazalarla ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından her hangi bir ödemenin yapılması söz konusu olmamaktadır. Bu nedenle hastaneler, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan tahsil edemedikleri tutarları sigorta şirketlerinden tahsil etmek yerine ilk olarak kazazedelere müracaat ediyorlardı ve sigorta şirketlerinden söz konusu tutarların alınabileceği ifade edilerek kişiler sigorta şirketlerine yönlendiriliyordu. Bu durum da kazazede için bir mağduriyetin oluşmasına neden olmuştu.

III- 6111 SAYILI KANUN İLE YAPILAN DÜZENLEMELER

Söz konusu mağduriyetin giderilmesi adına 6111 sayılı Kanun ile aşağıdaki düzenlemeler yapılmıştır.

1- 5510 sayılı Kanun’un ‘Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Şartları’ başlıklı 67. maddesinin birinci fıkrasında yer alan ‘acil haller’ ibaresinden önce gelmek üzere ‘trafik kazası halleri’ ibaresi eklenmiştir.

2- 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 8. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin son üç paragrafı yürürlükten kaldırılarak 2918 sayılı Kanun’un Sağlık hizmet bedellerinin ödenmesi başlıklı 98. maddesi ile ‘Trafik kazaları sebebiyle üniversitelere bağlı hastaneler ve diğer bütün resmî ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarının sundukları sağlık hizmet bedellerinin, kazazedenin sosyal güvencesi olup olmadığına bakılmaksızın Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.

3- 25.02.2011 tarihinden önce meydana gelen trafik kazaları nedeniyle sunulan sağlık hizmet bedellerinin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.

Yapılan değişikliklerde bir husus dikkat çekmektedir. Şöyle ki; 6111 sayılı Kanun ile ilk olarak 5510 sayılı Kanun’un ‘Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Şartları’ başlıklı 67. maddesinin birinci fıkrasında yer alan ‘acil haller’ ibaresinden önce gelmek üzere ‘trafik kazası halleri’ ibaresi eklenmiştir.

Buna göre sigortalı olan kazazedeler için, acil hallerde olduğu gibi 5510 sayılı Kanun’un 67. maddesinde belirtilen ve aşağıda ifade edilen ‘30/60 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması’ veya ‘borcunun bulunmaması’ gibi herhangi bir şart aranmayacak ve ödeme Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 5510 sayılı Kanun’un 67. maddesine istinaden yapılacaktır.

5510 sayılı Kanun’un 67. maddesine göre sağlık hizmetlerinden yararlanma şartları aşağıdaki gibidir.

a) 60. maddenin birinci fıkrasının (c)[1] ve (f)[2] bentleri hariç diğer bentleri gereği genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması,

b)4. maddenin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince sigortalı sayılan kişiler ile 60. maddede belirtilen bentlerin dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yukarıdaki bentte sayılan şartla birlikte, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte 21.07.1953 tarih ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 48. maddesine göre tecil ve taksitlendirilerek tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç 60 günden fazla prim ve prime ilişkin[3] her türlü borcunun bulunmaması,

c) İsteğe bağlı sigortalı olan kişiler ile mütekabiliyet esası da dikkate alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yukarıdaki bentlerde sayılan şartla birlikte, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması,

d) (Ek bent: 13.02.2011-6111 sK md. 36) 60. maddenin yedinci fıkrasında belirtilen ve 04.11.1981 tarih ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’na göre üniversitelerde yükseköğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler, (c) bendinde sayılan şartlarla birlikte, bir öğretim dönemine ilişkin genel sağlık sigortası primlerinin tamamını öğrenim gördükleri üniversitenin öğrenim dönemi başından itibarenbir ay içinde ödemeleri şarttır.

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sigortalı olmayan kazazedeler için yapılacak tüm sağlık ödemeleri ise 2918 sayılı Kanun’un 98. maddesine istinaden yapılacaktır.

Ancak, trafik kazaları sonucu yapılacak tüm sağlık ödemeleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanmış olsa da, 2918 sayılı Kanun’un 6111 sayılı Kanun ile değişik 98. maddesi gereğince sigorta şirketlerinin de söz konusu kazaların finansmanına katılmaları öngörülmüştür.

Buna göre, ‘Trafik kazalarına sağlık teminatı sağlayan zorunlu sigortalarda; sigorta şirketlerince yazılan primlerin ve Güvence Hesabınca tahsil edilen katkı paylarının % 15’ini aşmamak üzere, münhasıran bu teminatın karşılığı olarak Hazine Müsteşarlığı’nca sigortacılık ilkeleri çerçevesinde maktu veya nispi olarak belirlenen tutarın tamamının sigorta şirketleri ve 03.06.2007 tarih ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlenen durumlar için Güvence Hesabı tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na aktarılacağı, söz konusu tutarın, ilgili sigorta şirketleri için sigortacılık ilkelerine göre ayrı ayrı belirlenebileceği, aktarım ile sigorta şirketlerinin ve Güvence Hesabının bu teminat kapsamındaki yükümlülüklerinin sona ereceği, Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu söz konusu tutarı % 50’sine kadar artırmaya veya azaltmaya yetkili olduğu’ hüküm altına alınmıştır.

IV- SONUÇ

6111 sayılı Kanun ile kazazedelerin veya yakınlarının karşılaştıkları sorunlar giderilmiştir. Ancak bazı hususlar, uygulamanın yeni olması nedeniyle tam olarak anlaşılmamaktadır. Şunu belirtmek gerekir ki kazazede, sigortalı olsun veya olmasın, kazazedenin 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısı bulunsun veya bulunmasın, Kurum’a borcu bulunsun veya bulunmasın kazazedeye 25.02.2011 tarihinden önce meydana gelen trafik kazaları nedeniyle sunulan sağlık hizmet bedelleri ile 25.02.2011 tarihinden sonra meydana gelecek trafik kazaları nedeniyle sunulacak sağlık hizmeti bedelleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacaktır. Hazine Müsteşarlığı’nca belirlenecek maktu veya nispi tutarların tamamının sigorta şirketlerince Sosyal Güvenlik Kurumu’na aktarılması ile sigorta şirketlerinin yükümlülükleri sona erecektir.

Yazarlar:Mehmet YİĞİTBAŞI*

Yazarlar:Kemal ÜNLÜ**

E-Yaklaşım / Haziran 2011 / Sayı: 222