I- GİRİŞ

Bilindiği üzere 6745 sayılı Kanun(1) ile 5510 sayılı Kanun(2)’da bazı düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerden biri de 5510 sayılı Kanun’un 88. maddesinde yapılan ve Kurum’a 30 günden az bildirilen sigortalıların genel sağlık sigorta primlerini 30’a tamamlayıp tamamlamayacaklarına ilişkin değişikliktir. Yapılan değişiklikle Kurum’a ay içerisinde 30 günden az bildirilen sigortalıların Genel Sağlık Sigortası (GSS) primlerini tamamlama zorunluluğunda düzenleme yapılmıştır. Buna göre 01.01.2012 tarihi ile 30.09.2016 tarihleri arasında Kurum’a günleri eksik bildirilen sigortalılar için ayrı bir düzenleme öngörülmüş 01.10.2016 tarihinden sonra Kurum’a eksik bildirilen sigortalılar için ise ayrı bir düzenleme yapılarak genel sağlık sigortası primlerinin tamamlanması zorunluluğu hüküm altına alınmıştır.

Çalışmamızda Kurum’a ay içinde 30 günden eksik olarak bildirilen sigortalılar için genel sağlık sigortası primlerini tamamlama zorunluluğu ve genel sağlık sigortası borcu doğup doğmayacağı konuları üzerinde durularak konu hakkında bilgi verilmesi amaçlanmıştır.

II- EKSİK GÜNLERİNE AİT GSS PRİMLERİNİ TAMAMLAMA ZORUNLULUĞU OLANLAR

6745 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanun’un 3. maddesine eklenen ek fıkra ile “4857 sayılı Kanun’un 13 ve 14. maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde günün bazı saatlerinde çalışıp, çalıştığı saat karşılığında ücret alanlar ve bu Kanun’un ek 9. maddesinin birinci fıkrasına tabi olarak çalışanlardan ay içerisinde otuz günden eksik prim ödeme gün sayısı bulunanlar, sigortalı çalışmama şartı hariç birinci fıkranın (10) numaralı bendinde yer verilen diğer şartları haiz olmaları kaydıyla otuz günden eksik günleri için genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılır.” hükmüne yer verilmiştir. Bununla birlikte 5510 sayılı Kanun’un 88. maddesinin dördüncü fıkrasında 5510 sayılı Kanun’un 3.maddesinin 3. fıkrasında sayılanlar hariç olmak üzere 5510 sayılı Kanun’un 4/I-a bendi kapsamında çalışmakla birlikte, 4857 sayılı Kanun’un 13 ve 14. maddelerine göre kısmi süreli veya çağrı üzerine çalışanlar, ay içerisinde belirli saatlerde çalışıp buna göre ücret alanlar ile 5510 sayılı Kanun’un Ek-9. maddesinin birinci fıkrası kapsamında olanlardan (ev hizmetlerinde işverene bağlı olarak 10 gün ve üzerinde çalışanlar) ay içerisinde 20 gün ve daha az çalışanlar için eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini otuz güne tamamlanması zorunluluğu getirilmiştir. Bu kapsamda olanların eksik günlerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri aynı Kanun’un 60. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin 1 numaralı alt bendine göre veya (g) bendi kapsamında ödeneceği belirtilmiştir.

Bununla birlikte, 01.01.2012 ila 30.09.2016 tarihleri arasında 4857 sayılı Kanun’un 13 ve 14. maddesi kapsamında kısmi süreli çalışanlar ile çağrı üzerine çalışanlar ve ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalılar hakkında, sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi olup olmadığına bakılmaksızın aylık prim ve hizmet belgesindeki eksik gün kodu girilerek eksik günlerine ilişkin genel sağlık sigortası tescillerinin yapılacağı belirtilmiştir(3).

01.10.2016 tarihinden itibaren eksik gün kodu 6 (kısmi istihdam), 17 (Ev hizmetlerinde 30 günden az çalışma) ve 7 (puantaj kaydı) ile bildirilen sigortalıların eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primleri sigortalılarca yapılacak gelir testi sonucuna göre Kanun’un 60/c-1 alt bendi veya 60/g bendi kapsamında 30 güne tamamlamaları gerekmektedir. Konuya ilişkin örnek vermek gerekirse Kanun’un 4/I-a bendi kapsamında çalışan sigortalının 2016/6 ve 7. aylarda eksik çalışması sebebiyle 6 (kısmi istihdam) eksik gün kodu ile bildirildiğinde bu aylara ait eksik genel sağlık sigortası primlerinin tamamlanması zorunludur. Aynı sigortalının 2016/8. ayda 7 (puantaj kaydı) eksik gün kodu ile bildirilmesi durumunda ise eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini ödeme zorunluluğu bulunmamaktadır. 6745 sayılı Kanun ile yapılan düzenlemeyle 01.10.2016 tarihinden itibaren Kanun’un 4/I-a bendi kapsamında sigortalı bildirimi yapılan kişilerin 06- Kısmi istihdam, 7- Puantaj veya 17- Ev hizmetlerinde 30 günden eksik çalışma eksik gün kodu ile bildirilmeleri durumunda bu kişilerin ay içerisinde prim ödeme gün sayılarının 20 gün ve daha az olması halinde, eksik kalan günler için genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlanması gerekmektedir. Önemle belirtmemiz gerekir ki; yirmi günden fazla sigortalı çalışanların eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlama zorunluluğu bulunmamaktadır.

Diğer taraftan 01.10.2016 tarihi itibarıyla; kısmi istihdam, puantaj veya ev hizmetlerinde 30 günden eksik çalışma, eksik gün seçeneği ile bildirilen ve ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından çalıştırılan ve çalıştıkları kişi yanında ay içinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 gün ve daha fazla olan aynı zamanda sigortalının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde bulunmayan ve prim ödeme gün sayısı ay içerisinde yirmi gün ve daha az olanlar, eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini gelir testi sonucuna göre Kanun’un (60/c-1) alt bendi veya (60/g) bendi kapsamında 30 güne tamamlamakla yükümlüdürler.

Buna göre 01.10.2016 tarihi itibariyle 5510 sayılı Kanun’a göre bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında olmayan kişilerin ay içerisinde 20 günden az bildirilmeleri ve eksik gün kodunun 6, 7 veya 17 olması durumunda eksik olan günler için genel sağlık sigortası primlerini gelir testi yaptırarak 30 güne tamamlama zorunlulukları bulunmaktadır. Aksi halde bu kişiler için genel sağlık sigortaları Kurum’ca re’sen tescil edilecek eksik bildirilen gün sayısınca günlüğü 14,22 TL üzerinden genel sağlık sigortası borcu tahakkuk edecektir.

Kurum’a ay içerisinde 20 güne kadar bildirilen sigortalıların bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamından çıkmaları durumunda ise bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamından çıktıkları tarihten itibaren genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlanması gerekmektedir.

Tabloda da görüldüğü üzere 01.10.2016 tarihi itibariyle ay içerisindeki çalışma gün sayısı 20 günden fazla olan sigortalıların geri kalan eksik günleri için bakmakla yükümlü olunan kişi olunup olunmadığına bakılmaksızın eksik kalan günler için genel sağlık sigortası günlerinin tamamlanması istenilmeyecektir.

III- SONUÇ

01.10.2016 tarihi itibariyle Kurum’a 30 günden eksik olarak bildirilen sigortalılar için genel sağlık sigortası kapsamında günlerini 30 güne tamamlamaları hususunda iki ayrı başlık bulunmaktadır. Başlıklardan ilki Kurum’a 30 günden eksik ama 20 günden fazla bildirilen sigortalılar için genel sağlık sigortası priminin 30 güne tamamlanması zorunluluğu bulunmamaktadır. Bununla birlikte sigortalının çalışma gün sayısının 20 günden az olması durumunda Kurum’a eksik gün kodu ile bildirilecek ve geri kalan günleri için bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında olunulması durumunda eksik kalan günler için genel sağlık sigortası primlerinin 30 güne tamamlanması gerekmeyecektir. Bunun yanında sigortalının Kurum’a 20 günden az bildirilmesi durumunda bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında olmaması durumunda ise eksik kalan genel sağlık sigortası günleri için gelir testi sonucuna göre 5510 sayılı Kanun’un 60/(c-1) veya 60/(g) bendi kapsamında tamamlaması gerekmektedir. Aksi takdirde genel sağlık sigortası tescil işlemleri Kurumca re’sen yapılarak 60/g-3 bendi kapsamında borç tahakkuku gerçekleşecektir.

Yazar: Mehmet KARAKOÇ*

Yaklaşım / Şubat 2017 / Sayı: 290

*           Bursa Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü, Sosyal Güvenlik Denetmeni

(1)         07.09.2016 tarih ve 29824 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(2)         16.06.2006 tarih ve 26200 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

(3)         Konu hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, 2016/29 sayılı Genelge, http://www.yaklasim.com/SgkGenelgeleri.aspx (07.01.2017).