Serbest Meslek Erbabının kendi mesleği dışında başka bir iş yapması halinde vergileme ve belge düzeni hakkında bir özelge.

Serbest meslek erbabının kendi mesleğinin icrası dışında, yine mesleğiyle ilgili olarak hazırlamış olduğu kağıt ve kartondan oluşan oyun seti satışının ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmesi ve GVK’nın ticari kazanç hükümleri çerçevesinde vergilendirilmesi; VUK’un 177. maddesinde 6 bent halinde sayılan şartlardan birini taşıması halinde bilanço esasına göre, aksi takdirde işletme hesabı esasına göre defter tasdik ettirerek sattığı emtia karşılığında fatura düzenlemesi gerektiği ve oyun setinin genel oranda (% 18) katma değer vergisine tabi olduğu hk.

Özelge talep formunuzda;  … Vergi Dairesi Müdürlüğünde … vergi kimlik numarası ile psikolog olarak kayıtlı mükellef olduğunuzu, işyerinizde mesleğinizle ilgili olarak, çocuklardaki öfke kontrolü ve diğer konularda aileler ve rehber uzmanlar için kağıt ve kartondan oluşan bir oyun seti hazırladığınızı belirtilerek, hazırladığınız oyun setinin satışından elde edeceğiniz gelirin serbest meslek makbuzu düzenleyerek serbest meslek geliri olarak kaydedip kaydedemeyeceğiniz ile söz konusu oyun setinin KDV oranı hakkında Başkanlığımız görüşü talep edilmiştir.

I- GELİR VERGİSİ  KANUNU YÖNÜNDEN

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 37. maddesinin birinci fıkrasında; “Her türlü ticari ve sınai faaliyetten doğan kazançlar ticari kazançtır.” hükmüne, “Serbest meslek kazancının tarifi” başlıklı 65. maddesinde “Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır.

Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.” hükmüne,  66. maddesinin birinci fıkrasında ise; “Serbestmeslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabıdır. Serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılması bu vasfı değiştirmez.” hükmüne yer verilmiştir.

Diğer taraftan, 221 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin “Serbest Meslek Faaliyeti-Serbest Meslek Erbabı” başlıklı birinci bölümünün “1.2.Serbest Meslek Erbabı” başlıklı 11. paragrafında; “ ….serbest meslek faaliyetinin yanında başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşılmasının bu vasfı değiştirmeyeceği belirlenmiştir. Dolayısıyla serbest meslek erbabı olan bir kimse aynı zamanda ticari kazanç sahibi veya ücretli de olabilir. Bu durum onun serbest meslek erbabı olma niteliğini değiştirmez.” açıklamasına yer verilmiştir.

Ticari kazanç, esas itibariyle sermaye-emek karışımı bir kaynağa bağlı olarak doğmaktadır. Bu kaynağa bağlı olarak ve devamlı bir organizasyon çerçevesinde yapılan her türlü faaliyet ticari faaliyettir. Serbest meslek faaliyetinin ticari bir organizasyon içinde yapılması, sağlanan gelirin yapısını değiştirmez. Sadece, elde edenler yönünden ticari kazanç sayılmasını gerektirir ve ticari kazanca ait esas ve hükümlere tabi olur.

Bu açıklamalara göre; kendi mesleğinizin icrası dışında, yine mesleğinizle ilgili olarak çocuklarda öfke kontrolü ve diğer konularda aileler ve rehber uzmanlar için hazırlamış olduğunuz kağıt ve kartondan oluşan oyun seti satışının ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmesi ve Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazanç hükümleri çerçevesinde vergilendirilmesi gerekmektedir.

II- VERGİ USUL  KANUNU YÖNÜNDEN

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 227. maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanun’da aksine hüküm olmadıkça bu Kanun’a göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsikinin mecburi olduğu hükmüne yer verilmiştir.

Aynı Kanun’un 210. maddesinde serbest meslek erbabının serbest meslek kazanç defteri tutacağı hüküm altına alınmış, 236. maddesinde ise “Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteride bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir.” hükmüne yer verilmiştir.

Mezkûr Kanun’un 177. maddesinde, maddede 6 bent halinde sayılan şartlardan birinin taşınması halinde bilanço esasına göre, 178. maddesinde de 177. maddede yazılı olanların dışında kalanların işletme hesabı esasına göre defter tutacağı hükmüne yer verilmiş, 229. maddesinde, fatura, “satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır” şeklinde tanımlanmış, 232. maddesinde ise, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin, birinci ve ikinci sınıf tüccarlara, serbest meslek erbabına, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere ve vergiden muaf esnafa sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunların da fatura istemek ve almak mecburiyetinde oldukları hükme bağlanmıştır.

Buna göre, mesleğiniz ile ilgili olarak hazırlamış olduğunuz kağıt ve kartondan oluşan oyun seti satışının ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmesi ve bu faaliyet neticesinde elde edilen kazancın Gelir Vergisi Kanunu’nun ticari kazançlara ilişkin hükümlerine göre vergiye tabi tutulması gerektiğinden Vergi Usul Kanunu’nun 177. maddede 6 bent halinde sayılan şartlardan birini taşımanız halinde bilanço esasına göre, aksi takdirde işletme hesabı esasına göre defter tasdik ettirerek sattığınız emtia karşılığında fatura düzenlemeniz gerekmektedir.

III- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/1. maddesine göre ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde Türkiye’de yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisine tabi bulunmaktadır.

KDV oranları, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 28. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak yayımlanan 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK)’na ekli (I) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için % 1, (II) sayılı listede yer alan teslim ve hizmetler için % 8, bu listelerde yer almayan vergiye tabi işlemler için % 18 olarak tespit edilmiştir.

Buna göre, çocuklarda öfke kontrolü ve diğer konularda aileler ve rehber uzmanlar için hazırlamış olduğunuz kağıt ve kartondan oluşan oyun seti 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK)’na ekli (I) ve (II) sayılı listelerde yer almadığından genel oranda (%18) katma değer vergisine tabi olacaktır.